W strukturach polskich spółek, zwłaszcza kapitałowych, często spotykaną funkcją jest prokurent. To osoba obdarzona szerokim pełnomocnictwem do reprezentowania firmy. Zdarza się, że na prokurentów powoływani są również cudzoziemcy. Pojawia się wówczas pytanie: czy samo pełnienie funkcji prokurenta w polskiej spółce może stanowić samodzielną podstawę do uzyskania przez cudzoziemca zezwolenia na pobyt czasowy (karty pobytu) w Polsce?

Kim jest prokurent w polskim prawie?

Zanim odpowiemy na pytanie główne, wyjaśnijmy, kim jest prokurent. Prokura to szczególny rodzaj pełnomocnictwa handlowego, którego może udzielić przedsiębiorca (np. spółka z o.o., spółka akcyjna) podlegający obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS.

• Zakres umocowania: Prokurent ma bardzo szerokie uprawnienia – może dokonywać czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Jego kompetencje są szersze niż zwykłego pełnomocnika.
• Rejestracja: Udzielenie i wygaśnięcie prokury podlega obowiązkowemu zgłoszeniu do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS).
• Różnica względem członka zarządu: Prokurent nie jest członkiem organu zarządzającego spółką (jak zarząd). Działa jako pełnomocnik, reprezentując spółkę na zewnątrz zgodnie z udzielonym mu umocowaniem, podczas gdy zarząd prowadzi sprawy spółki i ponosi za nie odpowiedzialność.

Podstawy udzielania zezwoleń na pobyt czasowy

Ustawa o cudzoziemcach przewiduje szereg różnych podstaw, na których cudzoziemiec może ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy w Polsce. Do najczęstszych należą m.in.:

• Wykonywanie pracy (na podstawie zezwolenia na pracę, oświadczenia, lub jako zwolniony z tego obowiązku).
• Prowadzenie działalności gospodarczej (jako osoba fizyczna prowadząca JDG lub np. wspólnik spółki spełniający określone warunki).
• Studia wyższe.
• Połączenie z rodziną.
• Inne okoliczności uzasadniające pobyt.

Każda z tych podstaw wymaga spełnienia konkretnych, ustawowo określonych warunków.

Czy sama funkcja prokurenta jest podstawą do uzyskania karty pobytu?

Odpowiedź na to pytanie brzmi: zazwyczaj NIE. Samo pełnienie funkcji prokurenta w polskiej spółce nie stanowi samodzielnej i wystarczającej podstawy do ubiegania się o zezwolenie na pobyt czasowy w Polsce.

Dlaczego?

1. To nie jest „prowadzenie działalności gospodarczej”: Zezwolenie na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej przeznaczone jest dla osób, które faktycznie prowadzą własną firmę (np. JDG) lub np. są wspólnikami spółek i spełniają kryteria dochodowe/zatrudnienia. Prokurent działa jako pełnomocnik spółki, a nie jako przedsiębiorca prowadzący własny biznes w rozumieniu tych przepisów.
2. To nie jest automatycznie „wykonywanie pracy”: Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę (tzw. zezwolenie jednolite) jest związane z posiadaniem umowy o pracę, umowy zlecenia lub innej umowy stanowiącej podstawę wykonywania pracy. Sama prokura jest pełnomocnictwem i nie musi wiązać się z żadną z tych umów. Oczywiście, prokurent może być jednocześnie zatrudniony w tej samej spółce na podstawie umowy o pracę lub zlecenia, ale wtedy to właśnie ta umowa (a nie prokura) stanowi podstawę do ubiegania się o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę.
3. Brak odrębnej podstawy prawnej: Ustawa o cudzoziemcach nie wymienia pełnienia funkcji prokurenta jako samodzielnej podstawy do udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy.

Jakie są zatem możliwości legalizacji pobytu dla prokurenta?

Skoro sama funkcja prokurenta nie wystarcza, cudzoziemiec pełniący tę rolę musi posiadać inną, niezależną podstawę prawną do pobytu w Polsce. Najczęściej będzie to jedna z poniższych sytuacji:

• Jednoczesne zatrudnienie w spółce: Prokurent jest równocześnie pracownikiem spółki (na umowę o pracę) lub jej zleceniobiorcą (na umowę zlecenie). Wówczas może ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę na podstawie tej umowy. Prokura jest wtedy dodatkową funkcją, nie podstawą pobytu.
• Jednoczesne bycie wspólnikiem: Prokurent jest wspólnikiem spółki i spełnia warunki (dochód, zatrudnienie etc.) do uzyskania zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej.
• Inne podstawy pobytowe: Prokurent może legalizować swój pobyt na zupełnie innej podstawie, np. jako małżonek obywatela polskiego (zezwolenie na pobyt ze względu na małżeństwo), student, lub posiadacz zezwolenia na pobyt stały czy rezydenta długoterminowego UE.

Prokurent a zezwolenie na pracę

Należy też odróżnić kwestię pobytu od kwestii zezwolenia na pracę. Samo bycie prokurentem (jako pełnomocnikiem) nie wymaga automatycznie zezwolenia na pracę. Jednakże, jeśli pełnienie tej funkcji wiąże się z faktycznym świadczeniem pracy na podstawie umowy (o pracę, zlecenie) lub jeśli cudzoziemiec przebywa w Polsce w związku z pełnieniem tej funkcji przez okres wymagający zezwolenia (zwykle > 6 miesięcy w ciągu 12 miesięcy), to uzyskanie zezwolenia na pracę (lub posiadanie statusu zwalniającego z tego obowiązku) może być konieczne – ale wynika to wtedy z charakteru wykonywanych czynności lub długości pobytu, a nie z samego faktu bycia prokurentem.

Scenariusz: cudzoziemiec powołany na prokurenta

Spółka z o.o. chce powołać pana Lee, obywatela Korei Południowej, na prokurenta samoistnego. Pan Lee ma reprezentować spółkę w kontaktach z partnerami w Azji, często podróżując, ale planuje też spędzać w Polsce więcej czasu.

1. Spółka podejmuje uchwałę o udzieleniu prokury panu Lee i zgłasza go do KRS.
2. Sama rejestracja jako prokurent w KRS nie daje panu Lee prawa do pobytu w Polsce.
3. Aby pan Lee mógł legalnie przebywać i pracować w Polsce dłużej niż pozwala na to np. ruch bezwizowy czy wiza krótkoterminowa, spółka decyduje się go zatrudnić na umowę o pracę na stanowisku np. „Pełnomocnika ds. Rynków Azjatyckich”.
4. Spółka musi uzyskać dla pana Lee zezwolenie na pracę typu A (Korea nie kwalifikuje się do oświadczeń). W tym celu prawdopodobnie przeprowadza test rynku pracy.
5. Pan Lee na podstawie uzyskanego zezwolenia na pracę otrzymuje w konsulacie RP w Seulu wizę krajową typu D w celu wykonywania pracy.
6. Po przyjeździe do Polski, pan Lee składa (przy wsparciu pracodawcy) wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę na podstawie swojej umowy o pracę.
7. Jego funkcja prokurenta jest w tym układzie dodatkową rolą, ale to umowa o pracę i uzyskane na jej podstawie zezwolenie na pobyt legalizują jego obecność i aktywność zawodową w Polsce.

Podsumowanie dla prokurentów i spółek

Pełnienie funkcji prokurenta przez cudzoziemca jest możliwe, ale nie stanowi samodzielnej podstawy do uzyskania zezwolenia na pobyt czasowy w Polsce. Cudzoziemiec-prokurent musi legitymować się innym, ważnym tytułem pobytowym, najczęściej związanym z wykonywaniem pracy na podstawie umowy, prowadzeniem działalności jako wspólnik, statusem rodzinnym lub innym celem pobytu. Spółka powołująca cudzoziemca na prokurenta powinna upewnić się, że jego pobyt w Polsce jest lub zostanie zalegalizowany na odpowiedniej, niezależnej podstawie.

Potrzebujesz wyjaśnić status prokurenta?

Jeśli jesteś cudzoziemcem powołanym na prokurenta lub spółką planującą takie powołanie i masz wątpliwości co do legalizacji pobytu lub pracy, nasza kancelaria może pomóc:

• Przeprowadzimy analizę sytuacji prawnej cudzoziemca.
• Wskażemy dostępne i właściwe ścieżki legalizacji pobytu i pracy.
• Pomożemy w przygotowaniu i złożeniu wniosków o odpowiednie zezwolenia na pobyt i pracę.

Skontaktuj się z nami, aby omówić Twoją konkretną sytuację i zapewnić zgodność z polskimi przepisami imigracyjnymi.

(Pamiętaj, że niniejszy artykuł ma charakter ogólny i informacyjny. Kwestie legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców są złożone i wymagają indywidualnej oceny prawnej w oparciu o aktualne przepisy, w szczególności Ustawę o cudzoziemcach.)